اوتیسم چیست؟(بخش اول)
اوتیسم نوعی اختلال رفتاری عصبی است که آمار مبتلایان آن در حال افزایش است. طبق آمار رسمی سازمان جهانی بهداشت،درسال ۱۹۷۵ از هر هزار نفر ،یک نفر به اوتیسم مبتلا بوده اما در سال ۲۰۰۴ این میزان به یک در ۱۶۶ نفر رسیده و در سال ۲۰۱۴ از هر ۴۲ کودک یک نفر مبتلا به اوتیسم بوده است.آنچه در ادامه این مطلب میخوانید حقایقی درباره این بیماری است به روایت دکتر حکیم شوشتری ،فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان از دانشگاه علوم پزشکی تهران است.
اوتیسم نوعی اختلال رفتاری عصبی است:
کودک مبتلا به اوتیسم از نظر کلامی ،دچار تاخیر است.کودکان که به مرور زمان بزرگ می شوند؛درک بیانی بالاتری در مقایسه با قدرت بیان دارند.یک کودک طبیعی در یک سالگی می تواند تک کلمه ادا کند ۱۸ ماهگی الی ۲-۳ سالگی کلمه را با هم ترکیب می کند. اما کودکان مبتلا اوتیسم یا کلام ندارند یا در مقایسه با سن شان دچار تاخیر کلامی اند یا کلام دارند اما معنی دار نیست.
۲-کودک مبتلا به اوتیسم “من” نمیگوید:
در روند طبیعی رشد کودکان به محض آنکه “من” را درک کنند،دیگر از نام خود برای بیان خواسته هایشان استفاده نمی کنند.اما کودک مبتلا به اوتیسم شناختی از من ندارد و خود را با نام صدا میزند،مثلا می گوید “علی تشنه است” .حتی ممکن است ضمایر را نیز اشتباه بکار ببرد که نشانه خوبی برای کودکان نیست.
۳-ارتباط کودک مبتلا به اوتیسم یکطرفه است:
کودک مبتلا به اوتیسم حتی اگر کلام داشته باشد،نمی تواند درست ارتباط برقرار کند و گفتارش جهت دار نیست.مثلا ممکن است محتوای کلامش با سنش متناسب نبوده و یا بدون توجه به صحبت های دیگران فقط در مورد علایق خود صحبت میکند.در واقع این کودکان به لبخند یا خستگی دیگران توجهی نشان نمی دهند و نمی توانند تبادل اطلاعات کننند، یا نوبت را رعایت کنند ؛به همین علت ارتباطشان یکطرفه است و موثر نیست.
۴-واژه سازی کودک مبتلا اوتیسم غیرطبیعی است:
ممکن است واژه سازی به شکل بازی در کودکان عادی هم دیده شود اما جایگزین کردن همیشگی واژه ها مختص مبتلایان به اوتیسم است. مثلا همیشه به “باب اسفنجی” بگوید “بنگی”.
۵-اوتیسم گاهی خفیف و گاهی شدید است:
امروزه می دانیم که اوتیسم طیف گسترده ای دارد و ممکن است فردی تمام علایم را داشته باشد و در طیف شدید قرار گیرد و به شکل فردی در خود مانده در جامعه بروز کندوفردی تنها مشکلات اجتماعی داشته باشد، مثلا نتواند دوست صمیمی پیدا کند و در گروه خفیف دسته بندی شود.
۶-کودک مبتلا به اوتیسم ساعت ها با یک وسیله سرگرم میشود:
یک کودک نرمال به وسایل بازی و سرگرمی های مختلف نهایتا ۵ دقیقه توجه نشان می دهد و سپس آن را رها نموده و سراغ بازی دیگری می رود و چون محرک های مختلفی را آزمایش می کند، پیشرفت می کند.اما کودک مبتلا به اوتیسم ساعت ها یک بازی را تکرار میکند.
۷-کودک مبتلا به اوتیسم محو پنکه و لباسشویی می شود:
این کودکان به وسایلی که می چرخد مثل پنکه و لباسشویی علاقه مند هستند و ممکن است ساعت ها محو تماشای آنها شوند. مثلا ممکن است مدت ها زنجیری را تکان دهند یا به موسیقی ثابت گوش دهند.
۸-کودک مبتلا به اوتیسم مثل سایر کودکان بازی نمیکند:
این کودکان بازی های تخیلی ندارند.کودکان از ۱۸ ماهگی تا ۲ سالگی وارد بازی های نمادین می شوند؛مثلا ممکن است از یک تکه پازل بعنوان لیوان چای استفاده کنند،یا عروسکشان را روی پا بگذارند و تکان دهند.این بازی ها باعث رشد طبیعی کودک می شود.اما مبتلایان به اوتیسم این توانایی را ندارند.آنها از اسباب بازی ها در جای مناسب خود نمی توانند استفاده کنند.
۹-تشخیص اوتیسم در بدو تولد ممکن نیست:
علایم اوتیسم معمولا از ۹ ماهگی قابل تشخیص است ،اما در۲الی ۳ سالگی کاملا مشخص می شود.مگر در موارد بسیار خفیف که ممکن است در نوجوانی و جوانی تشخیص داده شود.علایم در ۳ حوزه کلام و علایق و رفتارهای تکراری دیده می شود.
۱۰-کودک مبتلا به اوتیسم ارتباط چشمی ندارد:
در موارد متوسط تا شدید ،این کودکان ارتباط چشمی ندارند اما در موارد خفیف فقط ارتباط کلامی برقرار نمی کنند.
۱۱-کودک مبتلا به اوتیسم نبوغ خاصی در برخی مسائل دارد:
این کودکان در برخی موضوعات نبوغ خاصی دارند. متاسفانه دو سوم کودکان مبتلا به اوتیسم کم توان ذهنی هستند و یک سوم آنها هوش معمولی دارند.مثلا ممکن است علاقه خاصی به سیاره ها داشته باشند و با کمترین تلنگری اطلاعاتی را در این زمینه حفظ کنند و اگر در جمع قرار بگیرند در مورد این مسائل صحبت کنند.معمولا هم به پیام های ارتباطی دیگران مانند “بس است” و “خسته شدیم” توجه نمی کنند.
منابع:
کتاب اختلال طیف اوتیسم –جولیا مور- احمد عابدی-نشر نوشته
کتاب مداخله رفتاری در افراد مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم-زهرا خلیلی –طیبه صفری-منصوره همتیان
اوتیسم به زبان ساده –استفان ام شور/لیندا جی راستلی-ترجمه دکتر علی صمدی
مهارت های حرکتی در کودکان-دکتر شهرزاد طهماسبی –دکتر مهدی شهبازی
