امروزه نقش مهد کودک و پیش دبستانی در تربیت کودک را میتوان در حد نقش خانواده ها دانست.
تربیت کودک را باید از همان آغاز تولد و حتی از دوران جنینی شروع کرد،زیرا شخصیت کودک در همان پنج سال اول شکل می گیرد.
یکی از مهمترین اهداف تعلیم و تربیت فرزند ،آماده سازی او برای زندگی در اجتماع است و کانون خانواده نخستین نهاد اجتماعی است که کودک با آن آشنا شده و می آموزد که چگونه رفتار اجتماعی داشته باشد.
نهاد های دیگری نیز در شکل گیری بعد اجتماعی کودک موثر هستند و با افزایش سن کودک نقش خانواده به مرور کمرنگ تر نیز خواهد شد.
مهد کودک ها از این جهت که برای کودکان بسیار جذاب جلوه می کنند میتوانند گاهی حتی موثر تر از خانواده نیز عمل کنند؛ لذا اگر مربیان ،افرادی تعلیم دیده ،متخصص و کارآمد باشند،خواهند توانست به بهترین شکل کودکان را تربیت کنند.
به گزارش موسسه ملی"بهداشت و توسعه ی رفتار کودکان" کودکانی که بین ۲ الی ۴ سالگی در مهد بوده اند نسبت به سایر کودکان از آموزش زبان و حافظه بهتری برخوردارند.
هدف اصلی در آموزش پیش از دبستان رشد همه جانبه کودکان است، که از این اهداف می توان به توسعه مهارت های فیزیکی ،زبان شناختی ،عقلانی ، عاطفی ،اجتماعی کودکان ۲ تا ۵ سال اشاره نمود.
هرچند که مهد کودک ها با هدف اولیه نگهداری کودکان راه اندازی شدند،اما با گذشت زمان به نهادی آموزشی تبدیل شدند.
زیراکارشناسان متوجه شدند که یادگیری اولیه رفتارها و روابط اجتماعی،زبان خارجی ، نقاشی،موسیقی و کارهای دستی ،اگر از کودکی آغاز شود نه تنها بازده بیشتری در روند فراگیری دارد، بلکه کودک را از نظر زمانی به پیش می برد و ارزش های مهمی چون صداقت،نوع دوستی ،محبت،استقلال،عطوفت،سازگاری و هماهنگی با جامعه به او آموخته می شود.
همچنین بخوانید مشق نوشتن کودکان
اهمیت و ضرورت آموزش پیش از دبستان :
بر اساس یافته های روان شناسی و علوم تربیتی،سال های پیش از دبستان در رشد و تربیت کودکان نقش اساسی و تعیین کننده ای دارد .
بسیاری از پژوهشگران و سیاستگذاران امر آموزش،روی آموزش مهارت های پیش دبستانی و دبستان تاکیید دارند و از این بین تاکیید ویژه آنها بر آموزش زبان مادری ،ریاضیات و مهارت های هوشی-هنری است.
حضور کودک در مهد کودک یا دوره آمادگی این امکان را فراهم می کند تا ارزیابی دقیقی روی هر کودک انجام شود که آیا مطابق با سن خود، مراحل رشد را طی می کند یا نه
تاخیر در رشد کودکان که می تواند زمینه ساز عقب ماندگی آن ها را فراهم کند در این محیط ها به سرعت شناسایی می شود و امکان بازپروری را فراهم می کند.
خانواده ها باید آگاه باشند که در آموزش پیش از دبستان وظیفه آنهاست که نسبت به تعلیم و آموزش فرزندانشان در حد اجبارشان، بر شتاب برای سواد آموزی فرزندان باید توجه کنند و مطمئن باشند که به همان حد هم مسئولیت بر عهده دارند.
ولی آنچه از بررسی مقالات و پژوهش ها مسلم است این است که حتی یک مهد کودک نه چندان مطلوب و ایده آل نیز، بهتر از نفرستادن فرزند به مهد کودک است.
محاسن مهد کودک:
به اعتقاد مربیان مهد کودک ها وظیفه مهم این مراکز آشنا کردن کودکان با هنجارها،ارزش های جامعه و آموختن رفتار اجتماعی و نیز آشکار کردن استعداد های نهفته در آنان است ، به طوری که در آینده با ورود به مراکز آموزشی هنری، این استعداد ها هر چه بیشتر بارور شوند.در مهد کودک ها کودکان با فراگیری نقاشی ،شعر ،سرود،بازی و ....با رویداد ها و محیط اطراف خود آشنا می شوند.
کودکانی که دوران کودکی را در مهد می گذرانند بهتر و راحتتر می توانند با محیط اطراف خود ارتباط برقرار کنند و در ارتباطات اجتماعی خود کمتر به مشکل برخورد می کنند و نسبت به دیگر کودکان به مراتب ،جامعه پذیرتر هستند.
شاخص های به عنوان ضروری ترین نیاز های آموزشی کودکان پیش دبستانی :
۱-آموزش مهارت های فیزیکی –جسمانی برای ورود به مدرسه مانند نظافت شخصی ،محافظت از خود و...
۲-آمادگی عاطفی و اجتماعی
۳-استفاده از وسایل کمک آموزشی مناسب برای آموزش صحیح و عملی به کودکان
۴-آموزش زبان (زبان مادری و زبان دوم) با استفاده از بهترین شیوه آموزش
۵-آموزش مهارت برقراری ارتباط با دیگران
۶- ارتقای سطح توانایی ها ی شناختی و اطلاعات عمومی کودکان
ویژگی های مهد کودک خوب:
روان شناسان معتقدند که در یک مهد کودک خوب باید نسبت مربیان به کودکان ۱ به ۳ باشد.علاوه بر این ،فضای مناسب بازی وجود داشته باشد و مربیان باید در زمینه رشد کودک و تعلیم و تربیت او خوب آموزش دیده باشند.
نتیجه گیری: در پایان باید متذکر شویم که مهد نباید تبدیل به یک محل اجباری مثل مدرسه شودکه کودک هر روز صبح زود مجبور باشد از خواب بیدار شود و به آن جا برود و اینگونه نظم را هم یاد بگیرد.کودک بهتر است ۳ روز در هفته به مهد کودک برود.
منابع:
آموزش و یادگیری پیش از دبستان-ناصرقلی بوالحسنی-انتشارات آینده
برنامه آوزش و پرورش پیش از دبستان-دکتر فرخنده مفیدی-انتشارات سمت
مدیریت مراکز پیش از دبستان-دکتر فرخنده مفیدی-ناشر:دانشگاه طباطبایی
آموزش و پرورش در کودکستان –محمدحسین نظری نژاد-انتشارات آستان قدس
پرستاری و کودکان ونگ-سونیا آرزو مانیاس-انتشارات سالمی
مرکز تحقیقات معلمان آستان اصفهان-سال هفتم-شماره۲
استراتژی تربیت و پرورش آینده سازان –شهریور ۸۵
